Πράσινες θέσεις εργασίας ...

Πράσινες θέσεις εργασίας εν όψει....

«Ως περιβάλλον ορίζεται το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες. Στo πλαίσιο αυτού του ορισμού του περιβάλλοντος και σε έναν κόσμο ραγδαία μεταβαλλόμενο, όπου ο άνθρωπος και οι ανθρωπογενείς παράγοντες αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα, η ποιότητα του περιβάλλοντος υποβαθμίζεται όλο και περισσότερο, η προστασία και η διαφύλαξή του αναδεικνύονται ως προϋπόθεση για τη μελλοντική επιβίωση της ανθρωπότητας. Ο σεβασμός και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν μέρος της γενικότερης φιλοσοφίας του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και μία από τις βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασμός των δράσεών του με γνώμονα τον άνθρωπο και την «αειφόρο ανάπτυξη». Ανάπτυξη, η οποία έχει ως άξονα τρεις θεμελιώδεις αρχές: την προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυξη την κοινωνική ισότητα ΗΕυρώπη, ως πρωτοπόρος στις παγκόσμιες εξελίξεις, δεν θα μπορούσε παρά να είναι η σημαντικότερη δύναμη προόδου και σε θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Ηδη από τη δεκαετία του ΄90 έχει αποτυπώσει τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στα επίσημα κείμενά της και έχει αναπτύξει ένα πλέγμα δράσεων και πολιτικών, με στόχο την ουσιαστική προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης, θέτοντας ως προϋπόθεση την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις τομεακές πολιτικές. Η ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα και της Στρατηγικής της Λισαβόνας. Το γεγονός αυτό αντανακλάται και στα συμπεράσματα του Εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2008, στα οποία υπογραμμίζεται η θετική συμβολή των πολιτικών αυτών στους ευρύτερους στόχους της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι, προκειμένου να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των πολιτικών για το περιβάλλον στην απασχόληση, απαιτείται: Προσδιορισμός και πρόβλεψη των επιπτώσεων των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον ανά τομέα δραστηριότητας και Διεύρυνση του τρόπου υποστήριξης των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων, με στόχο την προσαρμογή στις διαρθρωτικές αλλαγές και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών που συνδέονται με τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Οι πράσινες δράσεις τη βάση αυτή, η εμπειρία της χώρας μας στο πλαίσιο της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση» 2000-2006, του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Στο πλαίσιο του άξονα για την «ενίσχυση, αναβάθμιση προγραμμάτων προώθησης και απασχόλησης των ανέργων» υλοποιήθηκαν προγράμματα κατάρτισης σε θέματα «προστασίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος» προϋπολογισμού 29 εκατ. ευρώ, από τα οποία ωφελήθηκαν 6.000 άτομα, ενώ επιπλέον 3.380 άτομα ωφελήθηκαν από στοχευμένα στο περιβάλλον προγράμματα Νέων Θέσεων Εργασίας, Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών και Απόκτησης Εργασιακής Εμπειρίας (Stage). Οι συμπράξεις και τις δράσεις που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας EQUAL, διαμορφώνουν πιλοτικές δράσεις και προσφέρουν σημαντικά εργαλεία για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού, ορισμένα από τα οποία εστιάζουν στο περιβάλλον. Εν όψει όλων των ανωτέρω, αλλά και των κονδυλίων που επενδύονται ήδη σε περιβαλλοντική τεχνολογία, περιβαλλοντική έρευνα και εσχάτως περιβαλλοντική κατάρτιση, αναπτύσσεται μια γενικότερη κινητικότητα από διάφορα κράτη-μέλη της Ευρώπης, με στόχο τη μεταφορά της Αειφόρου Ανάπτυξης σε επίπεδο κοινωνίας -εργαζομένων και όχι μόνον σε επίπεδο Διοικήσεων- Management. Σύμφωνα με μελέτη που ανατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με μία ευρεία προσέγγιση, περίπου 21 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και οικονομική δραστηριότητα άνω του 1 τρις. ευρώ στην Ευρώπη συνδέονται με θέματα περιβάλλοντος. Συνεπώς, περιβάλλον, ανάπτυξη και οικονομία είναι αλληλένδετα. Η αγορά εργασίας Στο νέο αυτό ανταγωνιστικό πεδίο, η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μία μεγάλη πρόκληση: καλείται να αξιοποιήσει τον πλούτο των οικοσυστημάτων της, τις ευνοϊκές κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες, ως συγκριτικό πλεονέκτημα και ως πεδίο νέων ευκαιριών απασχόλησης και καινοτομίας, με πολιτικές και μέτρα ποιότητας. Η προώθηση της λεγόμενης «πράσινης απασχόλησης» και των «πράσινων επαγγελμάτων» αποτελούν και πρέπει να αποτελούν στη χώρα μας επιλογή υψηλής προτεραιότητας, καθώς στοχεύουν: στην αύξηση της απασχόλησης, στη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού στην αναβάθμιση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, υπό το πρίσμα της εξυπηρέτησης σημαντικότατων περιβαλλοντικών σκοπών. Η λίστα με τα «πράσινα επαγγέλματα» συνεχώς διευρύνεται και επικαιροποιείται, καθώς οι ανάγκες για προσαρμογή στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες και για ανταπόκριση στη ζήτηση πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών συνεχώς αυξάνει. Αρα, αυξάνουν και οι ανάγκες για κατάρτιση στα αντίστοιχα περιβαλλοντικά επαγγέλματα. Επιστημονικά και επαγγελματικά πεδία στα οποία θα υπάρχει δεδομένη μελλοντική ζήτηση εργασίας: Βιολογική και οικολογική γεωργία / κτηνοτροφία / αλιεία. Αειφορική διαχείριση δασών. Διαχείριση τοπίου. Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. «Πράσινες μεταφορές». Παραγωγή οικολογικών προϊόντων συσκευασίας. Παραγωγή βιολογικών προϊόντων διατροφής. Διαχείριση υδάτινων πόρων. Διαχείριση αποβλήτων. Προστασία και διαχείριση βιοτόπων. Οικοτουρισμός και αγροτουρισμός. Σε όλους τους τομείς της οικονομίας -πρωτογενή, δευτερογενή αλλά και τριτογενή- το πεδίο του περιβάλλοντος αναδεικνύεται ως πεδίο νέων ευκαιριών απασχόλησης. Και για την αξιοποίηση της ευκαιρίας αυτής, βασικά εργαλεία είναι: ανάλυση της αγοράς εργασίας, κοινωνική προστασία και ο κοινωνικός διάλογος, ενημέρωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και -κυρίως- ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και η δημιουργία ειδικευμένου προσωπικού. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας μέσα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» 2007-2013, επιδιώκει να αναπτύξει και να υλοποιήσει ένα ειδικό περιβαλλοντικό πρόγραμμα κατάρτισης εργαζόμενων και ανέργων, προσανατολισμένων στην «πράσινη απασχόληση». Βασικός σκοπός του προγράμματος είναι η ενίσχυση του δυναμικού της χώρας με ομάδες εργαζομένων, οι οποίες θα διαθέτουν περιβαλλοντικές δεξιότητες τέτοιες, ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν αποτελεσματικά την ελληνική αγορά στο νέο προσανατολισμό της. Μόνον εκπαιδευμένοι, ενημερωμένοι, καταρτισμένοι και με αναβαθμισμένη την περιβαλλοντική συνείδηση εργαζόμενοι μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και να βελτιώσουν και να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας, επιτυγχάνοντας υψηλή παραγωγικότητα και αποδοτικότητα. Το γεγονός αυτό θα επιφέρει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα και στις επιχειρήσεις που εργάζονται, οι οποίες θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αυξήσουν την ποσότητα και την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών τους και τελικά να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2008, οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης για εργαζόμενους με χαμηλές δεξιότητες, ενώ αντίθετα προσφέρουν αυξανόμενες ευκαιρίες και ανταμοιβές για τους εργαζόμενους με υψηλή εξειδίκευση. Το συμπέρασμα αυτό υπογραμμίζει τη σημασία του νέου προγράμματος κατάρτισης του υπουργείου μας. Η παροχή στοχευμένης κατάρτισης στις δεξιότητες που αναμένεται να παρουσιάσουν αυξημένη ζήτηση στον κλάδο είναι το «κλειδί» για την αξιοποίηση της μεγάλης δημόσιας επένδυσης που επιχειρούμε για την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας μας. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό ανοίγεται ο δρόμος για νέες ομάδες απασχολούμενων, όπως είναι οι γυναίκες, οι νέοι, οι ευπαθείς κοινωνικά ομάδες που βρίσκονται σε καθεστώς υποαπασχόλησης ή πλήττονται περισσότερο από την ανεργία, εφοδιάζοντάς τους με τα κατάλληλα προσόντα για απασχόληση στον τομέα του περιβάλλοντος, αλλά και πιστοποιώντας τους για το ή τα «πράσινα επαγγέλματα» που μπορούν αξιόπιστα να κάνουν. Το κλίμα αλλάζει και τη κατάρτιση Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής είναι παγκόσμια. Η αντιμετώπισή της όμως, απαιτεί χάραξη πολιτικής και θεσμοθέτηση μέτρων και σε εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση, η διαρκής επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, αποτελούν σημαντικότατο μηχανισμό προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις αύξησης της παραγωγής και συνεπώς παράγοντα-«κλειδί» για ανάπτυξη και οικονομική μεγέθυνση. Για τους λόγους αυτούς, απαιτείται η οργάνωση συστημάτων επαγγελματικής κατάρτισης που να γνωρίζουν και να ανταποκρίνονται στις επικαιροποιημένες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Είναι λοιπόν σαφές ότι η δράση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και των επιπτώσεών τους στην αναδυόμενη «πράσινη απασχόληση» είναι επείγουσα και απαιτεί τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων στους παρακάτω άξονες: πρόβλεψη των μακροπρόθεσμων αναγκών και των εξελίξεων σε επαγγέλματα και δεξιότητες μέσω του κοινωνικού διαλόγου, των εταιρικών σχέσεων και του συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργία μητρώου σύγχρονων επαγγελματικών περιγραμμάτων, στα οποία θα στηρίζεται ο σχεδιασμός των προγραμμάτων κατάρτισης, με τη συμμετοχή και τη συμφωνία και των κοινωνικών εταίρων, συντονισμό μεταξύ των παρόχων κατάρτισης και των εργοδοτών, διατήρηση της απασχολησιμότητας μέσω προγραμμάτων ευέλικτης επαγγελματικής κατάρτισης, συμβατών με τις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς εργασίας στο συγκεκριμένο κλάδο, αλλά και ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος πιστοποίησης των προγραμμάτων κατάρτισης, με άμεσο στόχο την πιστοποίηση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και τη σταδιακή σύνδεσή τους με υποχρεώσεις και δικαιώματα στην αγορά εργασίας. Στόχος είναι η καλύτερη δυνατή απόδοση της χώρας στο πλαίσιο της αειφορικής ανάπτυξης. Πεποίθησή είναι ότι ΔΕΝ υπάρχει πλέον περιθώριο για το δίλημμα «Ανάπτυξη ή Προστασία του Περιβάλλοντος», αλλά η Ανάπτυξη με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος, στην Αειφόρο Ανάπτυξη - sustainable development είναι μονόδρομος αλλά και ο επιδιωκόμενος στόχος της πολιτείας μας. Η προσοχή πρέπει να είναι στραμμένη στο μέλλον, ώστε με στοχευμένες δράσεις και στρατηγικά εργαλεία να καταστήσουμε την αειφόρο ανάπτυξη: συγκριτικό πλεονέκτημα για οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και ευημερία αλλά και παράγοντα άρσης περιφερειακών και τοπικών ανισοτήτων.